 |
| Źródło; |
Trądzik dotyka prawie każdego człowieka na ziemi począwszy
jednostek przed okresem dojrzewania płciowego jak również ludzi dorosłych i
starszych. Występowanie wzrasta wraz z
wiekiem i jest silnie zależne od metabolizmu organizmu ludzkiego. Zmieniająca
się aktywność hormonów płciowych i czynników wzrostowych w trakcie dojrzewania
płciowego sprzyja rozwojowi trądziku młodzieńczego. W latach późniejszych
pojawiające się problemy z stanem skóry związane są rozregulowanym metabolizmem
insuliny oraz nadaktywnością czynników anabolicznych. Żywność spożywana przez
człowieka ma bezpośredni wpływ na metabolizm organizmu począwszy od hamującej
lub promującej aktywności transkrypcji genów. Nieodpowiednio dobierane produkty
spożywcze oraz cała kompozycja diety jest najczęstszą przyczyną rozwoju
trądziku.
Rozregulowanie to dotyczy głównie insuliny, hormonu
odpowiadającego głównie za regulację poziomu glukozy we krwi poprzez wzrost
liczby komórkowych transporterów glukozy w komórkach insulinowrażliwych. Duże
wahania insuliny we krwi, oporność tkankowa na insulinę, zwłaszcza wątroby i
następującej po tym insulinooporności tkanki mięśniowej, hiperinsulinizm i
wynikające z tego zaburzenia pracy innych hormonów oraz czynników biorących
udział w przekaźnictwie sygnalizacyjnym tych hormonów są zmianami napędzającymi
postępujące po sobie zmiany prowadzące do pojawienia się trądziku, które
opisałem już wcześniej w wpisie "Trądzik młodzieńczy - jak zapobiegać dietą". Są one
następujące;
- Zaburzenia rogowacenia i odpadania martwych komórek skóry prowadzące do blokady mieszka włosowego,
- Wzrost produkcji łoju,
- Infekcja Priopionibacterium acnes i wynikający z tego rozwój procesu zapalnego (proces częściowo zależny od diety)
Badania epidemiologiczna oraz kontrolowane badania kliniczne
dostarczają dowodów na protrądzikowe właściwości diety o wysokim ładunku
glikemicznych i dietoterapeutyczne właściwości diety o niskim ładunku i to
nawet niezależnie od natężenia procesów zapalnych. Różnice jakości stosowanych
diet przez różne grupy ludności na świecie odzwierciedlany jest stanem skóry
tych ludzi. Ludność odżywiająca się dietą naturalną, prawdziwą, nieprzetworzoną
– dietą nie zaburzającą gospodarki insuliny będą znacznie rzadziej cierpiały na
choroby skóry w tym trądzik. Dobrymi przykładami są plemiona nie żyjące w
krajach uprzemysłowionych prowadzące łowiecko-zbieracki tryb życia jak
mieszkańcy plemię Ache, Buntu, Kung Bushmeni, Hadza, Inuici i inni bądź prowadzący
po prostu zdrowy styl życia jak mieszkańcy Okinawy czy mieszkańcy tzw.
niebieskich stref. Podłoże genetyczne nie może służyć za argument tłumaczący te
różnice, gdyż u plemion o tym samym podłożu etnicznym problem z trądzikiem
występuje gdy przejdą oni na dietę współczesną.
Jeśli spojrzymy na ogólne zdrowie tych populacji zauważymy,
że nadwaga i otyłość występują niezwykle rzadko lub w ogóle. Choroby tworzące
czołówkę przyczyn śmierci w krajach Zachodnich są zastąpione, jak w przypadku
mieszkańców Kitawy, plemienia odżywiającego się dietą paleolityczną;
infekcjami, komplikacjami związanymi z ciążą i porodem oraz wypadkami. Wielu
mieszkańców umiera po prostu w wyniku starzenia się organizmu. Choroby których
podłożem jest rozwinięty ogólnoustrojowy stan zapalny oraz zaburzona gospodarka
insuliny mają wspólne szlaki biochemiczne, których zwiększona aktywność
prowadzi do rozwoju tych chorób. Trądzik również do nich należy, a pojawienie
się go na skórze jest zewnętrzną manifestacją stanu patologicznego zachodzącego
wewnątrz organizmu. Dermatolog przyjmując pacjenta z trądzikiem powinien
polecić wizytę u lekarza lub dietetyka celem zbadania pod kątem ryzyka rozwoju
innych chorób którytrch rozwój w jakiś sposób związany jest z szlakami metabolicznymi rozwijającymi trądzik. Są to m.in. zespół policystycznych jajników
(ang. PCOS), nowotwór prostaty, piersi, oporność insulinowa, czy mogących być
jego przyczyną jak zaburzenia metabolizmu organów układu pokarmowego lub samego
przewodu, ogólnoustrojowe zatrucie toksynami, zatrucie wynikające z
nieodpowiednio przeprowadzanej redukcji i detoksykacji organizmu. Odpowiednio
wczesna interwencja dietetyczna u ludzi młodych może zahamować procesy
patologiczne organizmu i uchronić go przed późniejszym, długofalowymi tego
konsekwencjami.
W diecie plemion wolnych od trądziku liczba produktów
przetworzonych jest mała bądź oparta jest o produkty wolne od obróbki
technologicznej towarzyszącej nam od początków rewolucji przemysłowej co nie znaczy
że nie ma dla nich miejsca. Należy wybierać mądrze, nie konieczne wykluczać.
Różnicą na jaką Loren Cordain najbardziej zwraca uwagę jest to, że w plemionach
gdzie nie spożywano mleka i produktów mlecznych trądzik nie występuje. Jest to
trafne spostrzeżenie, gdyż posiadamy silne dowody wskazujące na protrądzikowe
właściwości mleka jednak nie jest to równoznaczne z tym, że eliminacja mleka
wystarczy dla celów profilaktycznych i leczniczych.
Dzięki poznaniu etiologii
rozwoju trądziku oraz właściwości metabolicznych żywności możemy bezpośrednio
wskazać konkretne grupy produktów spożywczych, a także pojedynczych składników
wpływając pozytywnie lub negatywnie na rozwój choroby. Przeprowadzone badania wskazują
na kinazę, której nadaktywność łączy choroby dietozależne razem. Jest to tzw.
ssaczy cel rapamacyny (mTOR), a konkretnie jeden z jej komplesków (ang.
mammalian target of rapamycin complex 1 kinase) w skrócie nazywany kinazą mTORC1.
Jak sama nazwa wskazuje związek ten jest kinazą, czyli białkiem przeprowadzającym
reakcję przeniesienia grupy fosforanowej na docelową cząsteczkę. W ten sposób
kinazy zwiększają, zmniejszają lub hamują aktywność innych cząsteczek.
Efektem wzrostu aktywności szlaku sygnalizacyjnego kinazy mTORC1 jest zahamowanie
autofagii, wzrost syntezy białek i lipidów, wzrost komórek i ich różnicowanie
się. Innymi słowy, dochodzi do dzielenia się żywych komórek skóry
(keratynocytów), wzrostu ich liczby, spowolnienia ich naturalnej śmierci i zatkania
mieszka włosowego przez nieodpadnięte obumarłe komórki skóry (korneocyty
tworzące naskórek). Dochodzi do zamknięcia mieszka włosowego, zainfekowany
bakterię beztlenową naturalnie bytującą na naszej skórze P. acnes ‘kanał’ stanowi dobre środowisko dla jej rozwoju.
Zwiększona synteza związków lipidów zwiększa liczbę lipidów w gruczole łojowym,
syntezę łoju poprawiając warunki rozwoju bakterii. Znając szlaki biochemiczne
prowadzące do aktywacji kinazy mTORC1 oraz ich aktywatory/inhibitory i żywność
wykazującą konkretne właściwości wobec nich możemy wskazać konkretne postępowanie
dietoterapeutyczne bądź jakąś jego część.
Mleko jest tutaj produktem
szczególnie branym pod uwagę. Jako produkt gruczołu sutkowego ssaków jest
źródłem wielu składników odżywczych, enzymów i hormonów służących rozwojowi
rozwijającego się cielaka. Spożywając mleko krowie otrzymujemy podobne efekty.
Rezultatem tego jest m.in. szybszy wzrost linearny człowieka, wcześniejsze
miesiączkowanie, krótkowzroczność w latach młodzieńczych i nowotwory w latach
późniejszych. Ludzie spożywający mleko i produkty mleczne mają wyższy poziom
insuliny oraz aminokwasów rozgałęzionych we krwi od osób na diecie
eliminacyjnej. Insulinopodobny czynnik wzrostu-1 u tych pierwszych podniesiony
jest o 20-30%, a jednocześnie jest to najsilniejszy aktywator mTORC1. Jasno
wynika, że mleko nie jest jedynie źródłem składników odżywczych w tym wapnia
tak bardzo nam potrzebnego dla prawidłowego rozwoju lecz trójfazowym układem
wielodyspersyjnym dostarczającym dużej liczby związków aktywnych nieobojętnych na
metabolizm endokrynny człowieka.
Mleko i produkty mleczne modulują
metabolizm szlaku mTORC1 głównie poprzez właściwości insulinotropowe białka
mleka, zwłaszcza aminokwasu aromatycznego tryptofanu i rozgałęzionej leucyny.
Tryptofan czy to z białka serwatki czy kazeiny zwiększa syntezę serotoniny w
przysadce mózgowej, co zwiększa sekrecję hormonu wzrostu (GH), który następnie
stymuluje syntezę IGF-1 w wątrobie. Zwiększone stężenie GH i IGF-1 obserwuje się
po spożyciu mleka. Natomiast leucyna bezpośrednio zwiększa wydzielanie insuliny
przez komórki beta trzustki poprzez aktywację szlaku mTORC1. Poza tym, białka
mleka zwiększają wydzielanie inkretyn, które dodatkowo stymulują uwalnianie
insuliny z pęcherzyków komórkowych oraz wzmacniają efekt fizjologiczny hormonu
wzrostu. Innymi słowy, aminokwasy znajdujące się w białkach mleka pobudzają
przysadkę mózgową, wątrobę, trzustkę i przewód pokarmowy do syntezy i/lub wydzielania
kolejno hormonu wzrostu, insulinopodobnego czynnika wzrostu-1, insuliny i
inkretyny GIP.
Aby zrozumieć cały mechanizm
opiszę jakie zmiany zachodzą w organizmie przy wzroście insuliny we krwi, które
ostatecznie prowadzą do pojawienia się trądziku. Wzrost insuliny we krwi
spowodowanej wzrostem poziomu cukru we krwi lub spożyciem aminokwasów
insulinotropowych prowadzi do wzrostu poziomu IGF-1 we krwi, spadku białka
wiążącego IGF-1 (IGFBP-3, insuline growth factor binding protein-3) oraz białka
wiążącego hormony płciowe (SHBG, sex hormone binding globulin). IGF-1 oraz
insulina stymulują produkcję androgenów zarówno w jądrach jak i jajnikach, a
blokada syntezy SHBG w wątrobie zwiększa dodatkowo ich biodostępność. Zmiany te
przedstawia poniższa rycina.
Wraz z spadkiem wywołanym przez insulinę i
IGF-1 syntezy białka wiążącego hormony płciowe oraz jednoczesną stymulacją
produkcji androgenów dochodzi do znacznego wzrostu produkcji łoju w gruczole
łojowym co stwarza korzystne warunki dla kolonizacji i rozwoju Propionibacterium acnes.
Efekt diety mlecznej lub diety o
wysokim ładunku glikemicznym przedstawia poniższa rycina (Acta Derm Venerol
2012; 92, 228-231).
Duży ładunek glikemiczny diety,
dieta hiperkaloryczna dostarczając glukozy podnosi ilość ATP w komórce zmniejszając
stosunek AMP/ATP czego efektem jest obniżone działanie kinazy aktywowanej 5’AMP (w skrócie
AMPK). Niekorzystny wpływ wynikający z tego jest taki, że spadek aktywności
AMPK prowadzi do spadku aktywności dwóch białek tj. tuberyny/hamartyny
(TSC1/TSC2), które blokują aktywność białka Rheb bezpośrednio aktywującego
kinazę mTORC1. Spadek aktywności
TSC1/TSC2 zwiększa aktywność Rheb, a ten aktywuje szlak mTORC1 dając efekt anaboliczny.
Rozpoczęcie szlaku insulinowego przez
samą insulinę lub IGF-1 prowadzi do wzrostu aktywności kinazy PI3K/Akt . Kinaza Akt blokuje aktywność TSC1/TSC2. Leucyna, jeden z aminokwasów rozgałęzionych (BCAA), którego
najbogatszym źródłem jest mleko bezpośrednio aktywuje mTORC1.
Białko FoxO1 widoczne na obrazku
hamuje transkrypcję genów szlaku receptora androgenów (AR). W postaci
ufosforylowanej przez kinazę Akt opuszcza ono jądro komórkowe umożliwiając
włączenie szlaku androgenów. Wynikiem tego jest wzrost transportera-3
aminokwasów typu L (LAT-3) który transportuje leucynę do wnętrza komórki zwiększając jej poziom w komórce. Wraz z wydzieleniem FoxO1 dochodzi do
jednoczesnego zmniejszenia ekspresji białka zwanego sestryną 3, które jest ważnym
aktywatorem kinazy AMPK. Do zablokowania aktywności tej kinazy dochodzi więc
nie tylko pod wpływem dostarczonej glukozy, ale także w wyniku pobudzonego
szlaku insulinowego (a dokładniej kinazy Akt).
Efektom końcowym tych zmian jest
wzrost aktywności kinazy mTORC1, która powoduje wzrost syntezy protein (przez
4EBP1-P, S6K1) oraz lipidów (przez SREBP1) przez fosforylację wymienionych w
nawiasie substratów. Jeden z nich, tj. SREBP1 zwane białkiem wiążącym sekwencję
odpowiedzi na sterole jest najważniejszym lipogenicznym czynnikiem
transkrypcyjnym, a jego aktywacja prowadzi do wzbogacenia środowiska gruczołu
łojowego w tłuszcze i wzrostu produkcji łoju. Są to warunki korzystne dla
rozmnażania Propionibacterium acnes.
Podsumowując:
- Zaburzone rogowacenie naskórka i jego odpadanie prowadzi do blokady mieszka włosowego i wynika z zbyt wysokiego poziomu IGF-1 i/lub zbyt niskiego IGFBP-3,
- Wzrost produkcji łoju stwarzającego korzystne warunki dla P.acnes wynika z podniesionego poziomu androgenów (których poziom podnoszą insulina, IGF-1 oraz alkohol), insuliny, IGF-1 i podniesionej aktywności mTORC1.
Innymi słowami żywność
przetworzona, dostarczająca dużej ilości węglowodanów łatwostrawnych
dostarczających glukozy do komórki zmniejsza aktywność kinazy AMPK, która blokuje właściwości anaboliczne kinazy mTORC1. Ponadto produkty te wraz z
mlekiem i produktami mlecznymi pobudzając szlak insulinowy, który poprzez
kinazę Akt wypiera białko FoxO1 z jądra komórkowego umożliwiając przyłączenie
się androgenów do ich swoich receptorów. Mleko jest także źródłem IGF-1,
prekursorów dihydrotestosteronu (DHT) oraz leucyny. Dieta wykluczająca mleko i
produkty mleczne, alkohol oraz dieta poprawiająca gospodarkę insuliny powinna
pomóc w profilaktyce i leczeniu trądziku.
Źródła:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz